Reactie Fietsersbond op plan

Weerdsingel Oostzijde fiets- en wandelvriendelijk maken

De gemeente werkt aan plannen om de Weerdsingel Oostzijde fiets- en wandelvriendelijk maken. We zijn blij met het doel om de fietsvriendelijkheid te verbeteren. We maken graag gebruik van de mogelijkheid om te reageren op het Integrale Programma van Eisen (IPvE) en Functioneel Ontwerp (FO).

 

Rol van de Weerdsingel in het fietsnetwerk

Het belang van de Weerdsingel Oostzijde in zowel het lokale als het regionale fietsnetwerk kan moeilijk worden overschat. De Weerdsingel is onderdeel van de Singelroute. De singels vormen als geheel een ‘verdeelring’ of ‘fietsrotonde’ voor fietsers om het drukke centrumgebied heen. In de figuur is de Singelroute geel gekleurd. Het blauw gekleurde deel is de Weerdsingel Oostzijde, het onderwerp van de plannen waarop deze inspraakreactie betrekking heeft.

 

fietsroutes binnenstad

Weerdsingel: alternatief voor de drukke binnenstadsas

Het gebied binnen de Singels is druk; er wonen veel mensen en er zijn veel centrale voorzieningen. De binnenstadsas (Sijpesteijntunnel – Smakkelaarskade – Vredenburg – Lange Viestraat – Neude – Janskerkhof – Nobelstraat – Lucasbolwerk) is een erg drukke fietsroute door de stad. De grens van de mogelijkheden om de fietsroute via de binnenstadsas nog verder te verbreden lijkt te zijn bereikt. We merken dat fietsers die niet ‘volgroeid van lijf en brein’ zijn1, waaronder kinderen, ouderen en mensen met een beperking, deze route mijden. De Weerdsingel kan voor fietsers een aantrekkelijk alternatief vormen voor de binnenstadsas en de druk daar wat verlichten. Fietsers verleiden naar de Singelroute lukt alleen als de gemeente erin slaagt om de route via de Weerdsingel Oostzijde zeer aantrekkelijk te maken voor fietsers.

Weerdsingel: onderdeel van ‘bovenwijkse’ en regionale fietsritten

Voor veel regionale fietsritten ligt de stad Utrecht vooral in de weg. Dat geldt bijvoorbeeld voor fietsers van Bunnik naar Maarssen, van IJsselstein naar De Bilt en van Vleuten naar Zeist en vice versa. Zij doorkruisen de stad en hebben geen herkomst of bestemming in het centrumgebied, zij kunnen er dus beter omheen rijden. De provincie werkt samen met de verschillende betrokken gemeenten aan een netwerk van regionale doorfietsroutes, die allemaal aansluiten op de Singelroute. De regionale routes zijn ingetekend in de figuur en lopen naar Maarssen, Hilversum via Groenekan en Maartensdijk, Amersfoort via De Bilt en Den Dolder, via USP naar Bunnik en Veenendaal, via Nieuwegein naar IJsselstein en via Leidsche Rijn naar Woerden. Deze routes zijn of worden allemaal uitgevoerd met een asfaltverharding voor fietsers, met uitzondering van de Westerkade, waar we nog steeds bijzonder ongelukkig over zijn.

Aansluiting op de Weerdsingel Westzijde

In de figuur is de Weerdsingel Westzijde aangegeven met een gele stippellijn. Net als de Weerdsingel Oostzijde is ook het vervolg van de Singelroute via de Westzijde belangrijk voor aantrekkelijke routes voor zowel lokale als regionale fietsers. De coalitiepartijen hebben in het collegeakkoord opgeschreven dat er geen brug komt over de Weerdsluis. We hebben samen met betrokken bewoners, Ben Nijssen (Wijk C) en raadslid Fred Dekkers de mogelijkheden verkend voor een verbinding tussen de Weerdsingel Oost (kruising met de Hopakker) en de kruising van de Amsterdamsestraatweg en de Daalsesingel. We zien gezamenlijk verschillende mogelijkheden en gaan graag het gesprek aan met de gemeente om de haalbaarheid van een vlotte en veilige fietsverbinding te bespreken. Het besluit van de coalitiepartijen om geen fietsbrug over de Weerdsluis te maken doet daarom niets af aan het grote belang van de Weerdsingel Oostzijde als onderdeel van de Singelring.

Ontwerp van de Weerdsingel Oostzijde

We zijn blij met de voorgenomen maatregelen: het versmallen van het wegprofiel naar 4,80 m en het vergroenen van de ruimte die daarmee vrijkomt, maatregelen waar ook de bewoners zich voor uitspreken. De Weerdsingel Oostzijde is het enige deel van de Singelstructuur waar het autoverkeer in één richting (afwisselend in oostelijke en westelijke richting) is toegestaan; het smallere profiel zorgt voor een lagere rijsnelheid en maakt de weg veiliger. We zijn blij dat de ‘geleiders’ in de bochten verdwijnen, die dragen naar ons idee niet bij aan de veiligheid voor fietsers. En we zijn blij dat de gemeente niet meegaat in de wens van een aantal bewoners om de weg te laten meanderen; een meanderend profiel zou er alleen maar voor zorgen dat meer fietsers en auto’s de bochten afsnijden en daarmee zorgen voor meer onveiligheid.

We willen asfalt voor de fiets

We zijn blij dat de gemeente kiest voor het asfalteren van de fietsstroken. Asfalt is voor fietsers veel comfortabeler en kost minder menselijke energie dan fietsen over klinkers. Een deel van de fietsers rijdt door asfalt toe te passen met dezelfde moeite een iets hogere snelheid, een ander deel rijdt met minder moeite even snel als elders. Een deel van de fietsers die de binnenstadsas mijdt, moet een stukje omrijden; maar door de fietsers op de Weerdsingel Oostzijde met asfalt maximaal comfort te bieden vormt dat maar een bescheiden drempel, omdat de extra benodigde energie beperkt blijft. De vrees van bewoners voor een racebaan delen we niet, zoveel verschil zal het asfalt niet maken.

Een ander belangrijk voordeel van asfalt is dat het veel minder snel bevriest dan elementenverharding zoals klinkers. En als asfalt toch bevriest, kunnen fietsers dat goed zien, terwijl dat bij klinkers veel minder makkelijk is en die al snel verraderlijk glad kunnen worden.

Wij vinden het niet logisch om de Weerdsingel Oostzijde niet in asfalt uit te voeren, omdat alle aansluitende delen van de onlangs heringerichte Singelroute (aan de oostzijde: Tolsteeg-, Malie- en Wittevrouwensingel; aan de westzijde: Catharijnesingel) al in asfalt zijn uitgevoerd.

Al met al wegen wat ons betreft de voordelen van asfalt zwaarder dan de nadelen. Als de gemeente serieus werk wil maken van het verleiden van fietsers om de Singelroute te rijden en niet via de binnenstadsas, kan ze er wat ons betreft niet omheen om de fietsstroken op de Weerdsingel Oostzijde in asfalt uit te voeren.

We willen dat de klinkers in de middenstrook zodanig worden ingelegd dat ze niet kunnen losrammelen. Dat is wel het geval op de Leidseweg (die in de raadsbrief van 19 september wordt genoemd), waar de grote klinkers uit de straat worden gereden en soms recht overeind staan. Levensgevaarlijk! We willen dat geborgd wordt andere klinkers worden toegepast en niet zo bol worden gestraat als in de Leidseweg is gedaan, om situaties zoals op de Leidseweg te voorkomen.

Verbeter de veiligheid in de Koekoekstraat

De Koekoekstraat, om de hoek bij de Weerdsingel Oostzijde, is enkele jaren geleden in rood asfalt uitgevoerd. We vinden de herinrichting mislukt, omdat het voor fietsers en voetgangers een onveilige racebaan is geworden, doordat een deel van de automobilisten er veel te hard rijdt. We weten dat deze mislukking een rol speelt in het negatieve oordeel van een deel van de bewoners over asfalt voor fietsers op de Weerdsingel Oostzijde. We willen dat de gemeente maatregelen neemt om de veiligheid in de Koekoekstraat te verbeteren. Daarmee laat de gemeente zien dat ze klachten serieus neemt, bereid is om te leren en daaraan ook consequenties wil verbinden.

Dat vragen we ook voor de verdere uitwerking van het ontwerp voor de Weerdsingel Oostzijde: als blijkt dat het nieuwe ontwerp in praktijk niet goed werkt, moet de gemeente ook hier bereid zijn om aanvullende maatregelen te nemen. We vragen de gemeente om in de volgende ontwerpfase aan te geven dat er na de realisatie ook ruimte is voor een evaluatie en indien nodig aanvullende maatregelen.

Toename snellere tweewielers: zowel kans als zorg

Los van de herinrichting aan de Weerdsingel Oostzijde neemt het bezit en het gebruik van e-bikes en speed pedelecs in de stad en daarbuiten toe. Dat zorgt in de hele stad voor een iets hogere snelheid van tweewielers. Wij zijn blij met deze ontwikkeling, omdat we zien dat het met deze vervoermiddelen makkelijker wordt om langere afstanden op tweewielers af te leggen dan op uitsluitend eigen kracht. Dit soort tweewielers biedt daarmee potentie om ritten met de auto, openbaar vervoer, brommer en snorfiets te vervangen en dat betekent winst voor de luchtkwaliteit en het geluidniveau in de stad, omdat e-bikes en speed pedelecs geen verbrandingsmotor hebben en geen fossiele brandstoffen verbruiken.

Natuurlijk realiseren we ons dat de hogere snelheid van e-bikes en speed pedelecs kan bijdragen aan een toename van de verkeersonveiligheid. We willen daarom dat de gemeente daaraan aandacht schenkt door voorlichting en het (laten) aanbieden van trainingen aan (potentiële) gebruikers.

Fietsparkeren in plaats van autoparkeren

We zien in het plan dat één autoparkeerplaats verdwijnt. We vinden het jammer dat dat er maar zo weinig zijn. De aanblik van de Weerdsingel is buitengewoon prachtig en wordt door het toevoegen van meer groen nog mooier, maar het zicht wordt ontsierd door het grote aantal geparkeerde auto’s. Die geparkeerde auto’s rijmen wat ons betreft ook niet goed met het argument dat het historische aanzien van de Weerdsingel Oostzijde behouden moet blijven. Bij andere plannen voor een herinrichting maken we niet zo’n punt van het verminderen van autoparkeren, maar in dit geval doen we dat wel, omdat bewoners ook hebben aangegeven dat ze het autoparkeren willen verminderen. Dat pleidooi ondersteunen we van harte.

Een tweede argument om autoparkeren te verminderen is het grote tekort aan fietsparkeerplekken aan de Weerdsingel Oostzijde. We vragen de gemeente daarom om meer dan één autoparkeerplaats op te heffen en (een deel van) de vrijkomende ruimte te gebruiken om fietsenrekken, of liever nog, fietstrommels te plaatsen. Daarin kunnen bewoners ruimte vinden om hun fiets veilig te stallen.

Participatieproces verdient geen schoonheidsprijs

Een deel van de bewoners geeft aan dat het participatieproces niet goed zou zijn verlopen. We zijn het met hen eens, maar om een andere reden dan de bewoners aangeven. Ons steekt het dat er geen moment is geweest waarop alle belangen gezamenlijk aan tafel zijn gehaald en met elkaar het gesprek zijn aangegaan.

Wat ons betreft is het niet terecht dat de bewoners dit de gemeente verwijten. De gemeentelijke projectleider heeft ons aan het begin van het proces gevraagd om deel te nemen aan een in te stellen klankbordgroep en op zo’n uitnodiging gaan we altijd welwillend in. Echter, de bewoners hebben aangegeven dat zij het niet zagen zitten om met een vertegenwoordiging van de Fietsersbond in gesprek te gaan. We vinden dit ongehoord en hebben dit niet eerder meegemaakt. Gevolg is dat de projectleider bilateraal met vertegenwoordigers van belanghebbenden heeft gesproken, maar zij elkaars oordelen en argumenten niet hebben aangehoord. In de raadsbrief van 19 september en in het IPvE wordt gesproken over een ‘klankbordgroep van bewoners’ maar wat ons betreft is nooit sprake geweest van een klankbordgroep, omdat er vanuit de gemeente alleen bilateraal met een aantal belangengroepen is afgestemd. Het stoort ons daarom dat in de raadsbrief en in het IPvE toch gesproken wordt over een ‘klankbordgroep’. We willen dat in het IPvE het woord ‘klankbordgroep’ niet wordt gebruikt.

We willen de gemeente op het hart drukken om voor het vervolg, met name de uitwerking van het FO in een voorlopig ontwerp (VO) en definitief ontwerp (DO), niet opnieuw te accepteren dat er geen klankbordgroep is. Wij gaan graag het gesprek aan met alle partijen. We hopen dat daarbij óók de bewoners aansluiten met een minder negatief oordeel over de voorgenomen maatregelen, waarvan we weten dat die er zijn omdat zij met ons contact hebben gezocht en ons over hun oordeel hebben geïnformeerd.

In een klankbordgroep wordt duidelijk welke belangen er bestaan en welke meningen er zijn over een voorgenomen ontwikkeling. Vervolgens kan de ambtelijke organisatie een afweging maken van alle belangen en die tot uitdrukking brengen in het ontwerp. Daarbij kan ze voor iedere belanghebbende duidelijk formuleren aan welke belangen ze wel en vooral aan welke belangen ze in het ontwerp niet tegemoetkomt, inclusief de motivatie voor die keuze. Vervolgens is het naar ons idee aan het college om deze afweging te toetsen en daarna aan de raad om die afweging desgewenst te wijzigen. De afweging van belangen kan in deze drie lagen alleen onderbouwd en breed gedragen plaatsvinden als de verschillende belangen helder op tafel worden gelegd. Dat vraagt naar ons idee om de inrichting van een klankbordgroep, waarin zoveel mogelijk belangen zijn vertegenwoordigd.

Het staat betrokkenen natuurlijk vrij om niet deel te nemen aan een in te stellen klankbordgroep, maar dat is een duidelijk andere situatie dan de blokkade die de bewoners in de afgelopen periode hebben opgeworpen en die de gemeente, naar ons idee ten onrechte, heeft geaccepteerd.

Concluderend

De Weerdsingel is een belangrijke schakel in het lokale en regionale fietsnetwerk, omdat het een onderdeel is van de Singelroute. De Singelroute is belangrijk voor een vlotte en veilige doorstroming zowel van lokaal fietsverkeer als alternatieve route voor de binnenstadsas, als voor ‘bovenwijkse’ en regionale fietsverbindingen. We zijn blij met het doel om de fietsvriendelijkheid van de Weerdsingel Oostzijde te verbeteren.

We vatten onze opmerkingen op het ontwerp en onze wensen hier kort samen:

  • We zijn blij met dit ontwerp. We willen dat de gemeente vasthoudt aan haar keuze voor asfalt voor fietsers op de Weerdsingel Oostzijde, om de aantrekkelijkheid van deze route zo groot mogelijk te maken, zoveel mogelijk fietsers verleiden om niet via de binnenstadsas te rijden en regionale fietsers een optimale fietsverbinding te bieden en om logisch aan te sluiten op de andere delen van de Singelroute;
  • We willen op de Weerdsingel Oostzijde meer ruimte voor fietsparkeren, bijvoorbeeld door het vervangen van autoparkeerplaatsen door fietstrommels of fietsenrekken;
  • We willen dat in het IPvE/FO het woord ‘klankbordgroep’ niet wordt gebruikt, omdat daarvan feitelijk geen sprake is geweest;
  • We willen dat voor het vervolg van het proces een klankbordgroep wordt ingericht waarin zoveel mogelijk verschillende belangen zijn vertegenwoordigd;
  • We worden graag betrokken bij de uitwerking van de fietsverbinding via de Singelroute tussen de Weerdsingel Oostzijde (kruising Hopakker) en de kruising Daalsesingel x Amsterdamsestraatweg. We zien daartoe goede mogelijkheden;
  • We willen dat de Westerkade net als de andere regionale doorfietsroutes tot aan de Singelroute voor fietsers in asfalt wordt uitgevoerd;
  • We willen dat de veiligheid in de Koekoekstraat wordt verbeterd;
  • We willen dat de gemeente aandacht besteed aan veilig gedrag van e-bikes en speed pedelecs.

We zien uit naar uw reactie. Als u vragen heeft naar aanleiding van dit schrijven, verzoeken we u om even contact met ons op te nemen. We zijn graag bereid om onze standpunten mondeling toe te lichten.

Met vriendelijke groet,

Fietsersbond afdeling Utrecht

Peter van Bekkum

Voorzitter

1 Vrij naar Marieke Dubbelman, columniste AD/UN, februari 2020

Categorieën