Met genoegen hebben we kennisgenomen van het ontwerp verkeersbesluit snorfiets naar de rijbaan. We hebben er naar uitgekeken! De Fietsersbond is al jarenlang betrokken bij de klankbordgroep voor de invoering van deze nieuwe regels en we zijn blij dat het nu toch zo ver is gekomen.

Overlast van snorfietsers op het fietspad

Herrie en stank
We zijn blij met de verplaatsing van de snorfietsen naar de rijbaan. Dat gaat een hoop herrie, stank en overlast schelen op de fietspaden die het betreft. Snorfietsen stoten erg veel vervuilende stoffen uit, sommige zelfs meer dan een vrachtwagen. Fietsers ademen de vervuilde lucht in omdat ze achter de snorfietsers rijden en ze ademen relatief diep in, omdat ze actief bezig zijn. Dat is bijzonder hinderlijk omdat het stinkt, het zorgt voor benauwdheid bij mensen met luchtwegproblemen en het kan ernstige gezondheidsklachten opleveren. Met de snorfiets op het fietspad worden de fietsers, de verkeersdeelnemers die kiezen voor het vervoermiddel dat het beste is voor zowel de eigen gezondheid als die van de medemens, dus in hun eigen welzijn benadeeld. Ook aan de herrie ergeren veel fietsers zich enorm. Dat wordt allemaal een stuk beter als snorfietsen niet meer op het fietspad, maar op de naastgelegen rijbaan rijden.

Onveilig gedrag en verkeersgewonden
Het rijgedrag van de jonge berijders van snorfietsen zorgt heel vaak voor gevaarlijke situaties, op het fietspad en bij kruispunten. Jonge en oude snorfietsers passeren fietsers met hoge snelheid terwijl daar eigenlijk niet genoeg ruimte voor is, ze halen rechts in en slalommen tussen de fietsers door, verlenen geen voorrang aan kruisende fietsers en negeren het rode verkeerslicht.

Uit diverse onderzoeken is gebleken dat snorfietsen in de praktijk net zo hard rijden als bromfietsen. Terecht dat dan dezelfde verkeersregels voor hen gelden: dus een verplichting om een helm te gaan dragen en op de rijbaan te rijden. Snorfietsen hebben voor de eigenaren steeds minder voordelen ten opzichte van bromfietsen.

Hun gedrag zorgt voor grote ergernis en angst onder fietsers en leidt ook objectief tot een relatief hoge ongevalsbetrokkenheid van snorfietsers, afgezet tegen het relatief beperkte aantal reizigerskilometers dat met snorfietsen wordt afgelegd. De navolgende tabel laat zien dat snorfietsers 11% uitmaken van de verkeersgewonden in de gemeente Utrecht. Eén op de 9 verkeersgewonden is een snorfietser! Dat aandeel is schrikbarend hoog. De helft daarvan, 5,4%, valt in de leeftijdsgroep 16 tot 22 jarigen. Snorfietsers van deze leeftijdscategorie scoren nauwelijks beter dan bromfietsers in deze leeftijdscategorie (bromfietsers in deze leeftijdscategorie halen de hoogste score in de tabel: 6,4%).

Bron: Raadsmemo gemeente Utrecht, 4 mei 2020

Het aandeel van de brommer en snorfiets in alle verplaatsingen in Utrecht is in onderstaande tabel opgenomen in de categorie “overige vervoerwijzen”. Het aandeel daarvan bedraagt 2,8%. Uit de cijfers volgt een bijzonder hoge ongevalsbetrokkenheid per reizigerskilometers.

Tabel 2: modal split van verplaatsingen binnen, van en naar Utrecht, 2018. Bron: ODiN, CBS
Bron: Raadsmemo gemeente Utrecht, 4 mei 2020

Geen uitzondering voor elektrische snorfietsen
We zijn blij dat de nieuwe regels ook gaan gelden voor elektrische snorfietsen. Die stoten niets uit en maken geen herrie, maar het rijgedrag is niet minder gevaarlijk dan van hun fossiele broertjes. Ook hen zijn we daarom liever kwijt dan rijk op het fietspad.

Enkele kritische noten
Zoals uit het voorgaande blijkt, zijn we heel enthousiast over het voorgenomen verkeersbesluit. Toch hebben we ook een aantal punten van kritiek, die we hieronder met u willen delen.

In meer wijken de snorfiets naar de rijbaan
De nieuwe regels gelden maar op een beperkt aantal plekken in de stad. Wij denken dat op veel meer plekken de snorfiets naar de rijbaan verbannen zou moeten worden. In het voorgenomen besluit zijn geen wegen opgenomen in de wijken Leidsche Rijn, Kanaleneiland en Overvecht (met uitzondering van de Loevenhoutsedijk). We hebben daarvoor begrip, vanuit de wettelijke beperkingen voor toepassing van de regels. Mogelijk volgt uit een evaluatie van de maatregelen een verbreding van de toepassingsmogelijkheden. We willen vragen om de nieuwe regels dan ook te laten gelden op diverse wegen buiten de stadsboulevards, door voor die wegen aanvullende verkeersbesluiten te nemen.

Er zijn veel meer fietspaden waar de snorfiets vanaf moet
Er zijn fietspaden over eigen tracé, waar geen rijbaan naast ligt. Deze paden bieden een belangrijk voordeel voor fietsers: er is geen autoverkeer in de buurt waardoor deze paden een aantrekkelijk karakter hebben. Fietsen is er plezierger dan op een fietspad naast een drukke weg. Op de vrijliggende fietspaden zijn bromfietsen niet toegestaan. Snorfietsen kunnen ook van deze fietspaden worden geweerd, door er onverplichte fietspaden van te maken met bord G13, zoals al gedaan is met de Dafne Schippersbrug. Dit kan ook worden toegepast op o.a. de Oosterspoorbaan (Oost), de Rijnkennemerlaan (Leidsche Rijn), de Klopvaart (Overvecht), Rooseveltlaan (Kanaleneiland), Houtense Wetering (Lunetten). Een verzameling van deze fietspaden over eigen tracé staan weergegeven op deze kaart

Naast de schonere lucht voor fietsers leidt deze aanvulling er ook toe dat het verkeersnetwerk voor snorfietsers meer overeenkomt met dat van bromfietsers. Zo wordt het voordeel van het rijden op een snorfiets kleiner, in vergelijking met een bromfiets. Omdat snorfietsen in de praktijk nagenoeg hetzelfde rijgedrag hebben als bromfietsen en net zoveel overlast veroorzaken is het logisch en verstandig ook de snorfiets van de vrij liggende fietspaden te weren.

Additionele beleidsmaatregelen

Handhaving
Gezien het onaangepaste rijgedrag van een groot deel van de snorfietsers vrezen wij dat zij zich niet zonder meer bij de nieuwe regels zullen neerleggen. We verwachten dat de regel redelijk massaal zal worden overtreden. We verwachten overtreders met name in de Sijpesteijntunnel en de Daalsetunnel. Ook verwachten we dat snorfietsers bij kruispunten doen wat hen goed uitkomt: als het verkeerslicht voor auto’s op rood staat, even snel het fietspad op, de bocht nemen en dan verderop weer van het fietspad naar de rijbaan. We willen vragen om voldoende inzet van handhaving op deze voor fietsers belangrijke routes.

Overigens staat in het ontwerp verkeersbesluit een spelfout die ervoor kan zorgen dat in de Sijpesteijntunnel het verbod op snorfietsen ongeldig kan worden verklaard (in het verkeersbesluit staat Van Seijpensteijntunnel). We willen de suggestie doen om de namen van de wegen, fietspaden en tunnels in het verkeersbesluit nogmaals goed te controleren om juridische problemen te voorkomen.

Geen fossiele tweewielers in de milieuzone
Om de overlast van snorfietsen verder terug te dringen vragen we de gemeente om de milieuzone van toepassing te verklaren op alle fossiele tweewielers. Dat beperkt de bewegingsvrijheid van de fijnstofbommen die snorfietsen zijn en maakt ze daarmee een stuk minder aantrekkelijk. De milieuzone kan vervolgens geleidelijk worden uitgebreid, totdat die ten minste het gebied binnen de snelwegring van A2, A12, A27 en NRU/N230 omvat. En uiteindelijk zelfs begint bij de gemeentegrens.

Schaf de snorfiets helemaal af
Snorfiets op de rijbaan is fijn, want het scheelt dat de uitlaatgassen niet meer rechtstreeks in de longen van fietsers worden gepompt. Maar de lucht in de stad als geheel wordt er niet schoner van als ze op 2 meter van het fietspad op de rijbaan rijden. Ook de herrie wordt er nauwelijks minder van. Wat echt zou helpen is het gewoon helemaal afschaffen van deze categorie voertuigen. We zijn het enige land in Europa (in de wereld?) dat de fiets met hulpmotor heeft uitgevonden en heeft laten evolueren tot een monster op de weg. We vragen de gemeente om de afschaffing van deze categorie bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat te willen bepleiten.

Omkatten naar bromfiets
De nieuwe regels verkleinen de voordelen van de snorfiets in vergelijking met de brommer. Eén voordeel van de brommer wordt dan steeds belangrijker: je mag er sneller mee rijden. Snorfietsers kunnen daarom gemakkelijk aangemoedigd worden om hun voertuig te laten omkatten naar een ‘echte’ brommer, door de begrenzer van het motorvermogen te verwijderen en het voertuig vervolgens te laten herkeuren. We vragen de gemeente om dit proces te versnellen door de herkeuring in de gemeente mogelijk te maken.

Hoe meer snorfietsen naar bromfiets worden omgekat, hoe minder snorfietsen er op de resterende fietspaden rijden. Dat is goed voor de veiligheid van fietsers én bromfietsers en het is goed voor de kwaliteit van de lucht die fietsers inademen.

Financiële regelingen: sloopregeling en aanschafsubsidie
De gemeente kan ook helpen de snorfiets versneld uit te faseren. Dat kan ze doen door bijvoorbeeld een sloopregeling in het leven te roepen, waarbij Utrechters die hun snorfiets laten slopen daarvoor een premie krijgen. Om te zorgen dat er geen free riders zijn, moet de regeling beperkt blijven tot inwoners van Utrecht die een snorfiets laten slopen die op hun naam is geregistreerd en de premie wordt maximaal één keer per persoon uitgekeerd. Bij de slooppremie kan ook een aanschafsubsidie worden ingesteld: voorwaarde is dat deze subsidie wordt gebruikt om een fiets of e-bike aan te schaffen.

Tot slot
We hebben met plezier gewerkt aan deze reactie op het ontwerpbesluit snorfiets naar de rijbaan. We zijn desgewenst graag bereid onze reactie mondeling aan u toe te lichten. We zien een reactie op ons schrijven graag tegemoet. In afwachting van uw reactie, verblijven we,

Met vriendelijke groet,
Fietsersbond afdeling Utrecht

Peter van Bekkum
Voorzitter