Vriendelijk dank voor de mogelijkheid om een reactie te geven op het Integraal Programma van Eisen en Functioneel Ontwerp (IPvE/FO) voor de herinrichting van de Europalaan-Noord. We zijn blij dat de gemeente er met het plan naar streeft om de weg aantrekkelijker te maken voor fietsen en lopen. We onderschrijven van harte de strategie om een toename van duurzame en gezonde vormen van mobiliteit (lopen, fietsen en OV gebruik) te realiseren. Het is fijn om te lezen dat opmerkingen die we eerder hebben gemaakt in het FO worden vermeld.

Op de kaart die we eerder hebben gekregen waren veel details verborgen onder de afbeeldingen van bomen. Met het FO is er veel meer duidelijkheid ontstaan over de plannen.

We zijn blij dat er goed is nagedacht over goede fietsvoorzieningen in het plan, maar we zien veel verbeterpunten. We gaan eerst in op de routes in de wijk en de aansluitingen op en over de Europalaan. Daarna gaan we in op de fietsroutes langs de Europalaan en tenslotte gaan we in op de geplande stallingen.

Voor wat betreft de aansluitende routes over de Europalaan:

• Er zijn vier inprikkers ingetekend voor de auto in de MWKZ en maar drie voor de fiets. Zien we dat goed? We vinden dat fietsers ook van de auto-ingangen gebruik moeten kunnen maken. Bij 30 km kan dat veilig.
• De routes die de Merwedekanaalzone ingaan, lijken door te lopen naar de geplande bruggen. Dat is handig! De zuidelijke oversteek over de Europalaan ligt goed. Die wordt op termijn de verbinding tussen de Vasco da Gamalaan (winkelcentrum) – Koeriersterlaan – Zijldiepstraat.
• Maak een fietsoversteek over de Europalaan zo dicht mogelijk bij de Wilhelminalaan. Dat is handig als je naar winkelcentrum Nova of de P+F (parkeer en fiets) wilt. Bijvoorbeeld bij de inprikker die het dichtst bij de Wilhelminalaan is? Of kort voor de start van de voorsorteerstroken bij de Wilheminalaan?
• Kan er een oversteek komen vanaf de Willem Pieter van Dijllaan over de Europalaan heen? Die route loopt namelijk wél door tot de Rooseveltlaan (via de Afrikalaan), in tegenstelling tot de oversteek naar de Westdijklaan. Vanaf de Westdijklaan krijg je een wat rare kronkelende route als je verder door Kanaleneiland wilt fietsen, die bovendien nu vooral door voetgangers wordt gebruikt. Het hek van het parkeerterrein gaat weg, auto’s kunnen onder dat gebouw door, fietsers kunnen er nog veel makkelijker onderdoor.

• De fietsoversteek verplaatsen heeft tevens als voordeel dat de fietsoversteek níet meer bij de keerlussen zit. De fietsoversteek kan dan zonder verkeerslichten worden uitgevoerd, er is hooguit een waarschuwingslicht nodig. Dan kun je meestal vlotter oversteken. Nota bene: verkeerslichten zijn de minst veilige kruispuntsvorm (SWOV, 2021).
• We vragen om de noordelijke fietsoversteek handig te laten aansluiten op de Amerikalaan.
• Het valt buiten de projectgrens, maar de aansluitende routes naar het noorden en naar het zuiden moeten eveneens vlot worden. Dat wil zeggen een ongelijkvloerse oversteek over/onder de Wilhelminalaan en over/onder het Europaplein. De wachttijden daar zijn op dit moment veel te lang.
• Waar moeten speed-pedelecs rijden? Op het fietspad? Dan moet de breedte voldoen aan de eisen voor een bromfietspad. Of moeten ze op de rijbaan? Maar dan is de maximumsnelheid van 50 km te snel. In het mobiliteitsplan (pag 99) staat de Europalaan niet aangegeven als stedelijke 50-km weg, hij is onderdeel van een 30-km zone! Het OV en de hulpdiensten rijden op een separate baan. Daarom willen wij dat de autorijbaan gewoon 30 km/u wordt. Dan kan de speed pedelec veilig op de rijbaan. Op de Beneluxlaan is dat veel lastiger, op de Kanaalweg zal de speed pedelec niet gewenst zijn. Hoe loopt hun route anders door Kanaleneiland?
• Toepassen van 30 km als maximumsnelheid op de autorijbaan maakt de oversteekplekken veel veiliger. Met name bij de oversteken moet 30 km fysiek worden afgedwongen, desnoods met verkeersdrempels. De geplande asverspringingen liggen niet kort voor de oversteekplekken, dat zou wel moeten. De asverspringing is ook vrij subtiel uitgevoerd, over een grote lengte. Haalt dat de hoge snelheden er voldoende uit? Of is 100 km/uur rijden fysiek mogelijk?

De route langs de Europalaan zelf:

• Een fietspad met een breedte van 4 – 4,5 m voldoet bij 3.000 fietsers per etmaal. Smaller voldoet niet. Langs park Transwijk willen we daarom dat de gemeente zeer terughoudend is met fietspaden die smaller zijn dan 4 m. Zeker als er toch zou worden besloten om de Europalaan een 50-km weg te maken en speed pedelecs van de fietspaden gebruik moeten gaan maken.
• Over een kort stukje raken we het huidige (geasfalteerde) fietspad kwijt en moeten we via de ventweg gaan fietsen. Dat betekent dat we én hinder krijgen van het autoverkeer én het asfalt kwijtraken. We willen dat het rode asfalt langs de hele route wordt doorgezet en dat dit stukje ventweg de status “fietsstraat” krijgt.
  Ter hoogte van Park Transwijk zitten er een aantal bochten in de fietsroute vanwege elektriciteitsgebouwtjes. Zorg dat ofwel de boogstraal daarbij groter is dan 20 meter, ofwel dat het fietspad op die plekken breder is. Tegemoetkomende fietsers snijden de bocht nog wel eens af, waardoor een deel van het fietspad niet wordt gebruikt. Zorg dat het daadwerkelijk gebruikte deel van het fietspad net zo breed is als het pad ervoor en erna.

• De kruisingsvlakken moeten ruim worden vormgegeven. Dat levert uitwijkruimte op en maakt het veiliger bij drukke fietsstromen. Zie bijvoorbeeld de kruising Leidseweg – Kanaalweg. Twee drukke fietsstromen en deze vormgeving werkt prima. Als alle boogstralen hier 5 m waren geweest was er weinig uitwijkruimte en zouden er vaker botsingen zijn. Tussen fietsers onderling werken de voorrangsregels niet. Ze kijken naar elkaar en met even aanzetten, uitwijken of iets remmen vervolgt iedereen zo soepel mogelijk zijn weg . Faciliteer dat met voldoende ruime boogstralen.
  De geplande boogstralen bij het Europaplein zijn echt te krap. De hoek die afslaande fietsers moeten maken is meer dan 90 graden. 5 m is een goede boogstraal bij 90 graden, maar bij scherpere hoeken moet je de bocht af kunnen snijden. Anders lukt het niet om op je “eigen” helft van het fietspad te blijven. Vooral niet als je een kind begeleid of als je veel bagage bij je hebt. Onze opmerking hierover is in het IPvE wel opgeschreven, maar er lijkt te weinig mee gedaan in het ontwerp.
  We zijn er geen voorstander van dat het fietspad dubbelgebruik krijgt bij “Max”. Bij dubbelgebruik moet het als fietsstraat worden ingericht, zodat 2 fietsers een tegemoetkomende auto kunnen passeren.
• Bij kruisend autoverkeer is er 5 meter nodig tussen rijbaan en fietspad. Dan kan de auto in die ruimte staan om voorrang te verlenen of voor hij de rijbaan opdraait. Als de ruimte kleiner is steekt de auto uit op ofwel de rijweg ofwel het fietspad. De auto is dan vaak nog niet haaks ingedraaid en heeft dan onvoldoende zicht op aankomende fietsers: die zitten achter de (steeds dikker wordende) A-stijl. Chauffeurs worden dan ook gejaagd want ze willen snel weg omdat ze in de weg staan. Ze kijken dan mogelijk onvoldoende uit of ze veilig het fietspad over kunnen steken of de weg opdraaien. Dat is vragen om ongelukken. Buig het fietspad eventueel uit, zodat de 5 m gerealiseerd wordt. We weten dat de stedebouwkundigen dól zijn op lange strakke lijnen, maar wij vinden het fijn als iedereen veilig thuiskomt, met alle botjes nog heel en op de goede plek. Onze oproep: buig het fietspad dus voldoende uit.
• De inprikker bij “B2A” zit direct bij een asverspringing. Komen autos dan wel haaks voor het fietspad te staan?
• Hoe breed zijn de fietspaden die de Europalaan kruisen/oversteken? Zijn ze 4,5 meter? Doordat fietsers moeten wachten worden ze “opgebost”. Ze vertrekken tegelijkertijd als er een gaatje in de verkeersstroom is en dan zijn er veel inhaalbewegingen. Maak die fietspaden royaal breed, om gelijktijdig wegrijden en inhalen mogelijk te maken.
• Bij “MOB” ligt de fietsoversteek direct na de laad-loshaven. Dat vergroot de kans op afdekkingsongevallen.
• Fijn dat de HOV-haltes ná de oversteken liggen. Geen overwachts optrekkende bus! De bus hoeft niet op “wit” te wachten als de passagiers zijn ingestapt.

Over stallen en parkeren:

• Er worden fietsparkeervakken gepland. Dat vinden we echt niet kunnen en wel om de volgende redenen:
  • Er komen steeds meer dure feitsen (e-bikes, speed pedelecs etc), diefstal wordt een steeds groter probleem. De gemeente adviseert iedereen om fietsdiefstal te voorkómen door zijn fiets met 2 (verschillende) sloten aan ‘de wereld’ vast te binden om fietsdiefstal te voorkomen. In een fietsparkeervak kan dat niet. Hoe verhouden de fietsparkeervakken zich met dit advies?
  • Bij wind waait alles om en heb je schade aan je fiets
    Fietsparkeervakken vragen per fiets veel meer ruimte dan rekken. Op een gelijke oppervlakte kun je met rekken veel meer fietsen kwijt dan in het fietsparkeervak. Bij 230 plekken tikt dat flink aan.
  • Fietsen staan kris kras in een parkeervak: zie de foto van stallen bij “nietjes”uit het IPvE Kanaalstraat – en hier staat alles nog overeind; omgevallen is het een nog veel grotere bende. In een rek staan fietsen strak in het gelid.
  • Achter een fietsenrek blijft ALTIJD 2 meter manouvreerruimte vrij – daar stalt niemand. Bij nietjes en vakken kan de hele stoep vol komen te staan. Dat biedt een rommelige aanblik en voor voetgangers (met kinderwagens, rollators) is er veel minder ruimte over.
• Het DSW rek biedt elke 80 cm plek aan een fiets. Hoog-laagrekken (met voorvorkklem, zoals de Griffin: https://www.velopa.nl/projecten/utrecht-stadscentrum-griffin/#lg=1&slide=8) vragen zelfs maar 40 cm per fiets. Dat is economisch ruimtegebruik!
• Door de voorvorkklem bij de Griffin kan de fiets niet omvallen en kan het voorwiel niet worden “gevouwen”. Daarom worden dergelijke rekken beter gebruikt dan de Tulp. Bij de Tulp staan fietsen nogal eens kort voor of naast het rek. Er zijn meerdere fabrikanten die rekken met voorvorkklem leveren.

Tot slot

In de bijlage hebben we het FO van de Europalaan Noord opgenomen, waarin we een aantal opmerkingen hebben opgenomen, in aanvulling op bovenstaande. We vragen u om in de reactienota ook op deze opmerkingen in te gaan.

We hebben met plezier gewerkt aan deze inspraakreactie. Als daaraan behoefte bestaat, zijn we graag bereid om onze visie toe te lichten aan het projectteam. We zien uw reactie met belangstelling tegemoet.

Met vriendelijke groet,

Fietsersbond afdeling Utrecht
Peter van Bekkum
voorzitter
Bijlage: FO met opmerkingen Fietsersbond