Geacht college,

Met dit schrijven maakt de Fietsersbond bezwaar tegen de tijdelijke uitbreiding van het voetgangersgebied, door de gemeente ingesteld door middel van de verkeersbesluiten zoals op 20 oktober 2020 gepubliceerd in de Staatscourant met nummers 54678 (kenmerk 8064747), 54687 (kenmerk 8064614) en 54690 (kenmerk 8064789).

De Fietsersbond behartigt de belangen van fietsers in Utrecht. Verschillende groepen fietsers worden door het besluit onevenredig benadeeld in hun belangen. Utrecht presenteert zich internationaal als wereldfietsstad, maar deze maatregelen staan haaks op het belang van fietsers. Er is geen sprake van een samenhangend beleid. We zijn het volstrekt oneens met de tijdelijke uitbreiding van het gebied waarin een fietsverbod geldt. We zijn er bovendien niet gerust op dat het fietsverbod te gelegener tijd ook daadwerkelijk weer wordt opgeheven.

De gemeente stelt dat het fietsverbod wordt ingesteld vanwege het langer-dan-tijdelijke karakter van Corona. Het fietsverbod draagt volgens ons niet bij aan het verminderen van de drukte in de binnenstad en daarmee aan het beperken van de besmettingen en is om die reden ineffectief en disproportioneel.

Het fietsverbod treft een aantal specifieke doelgroepen onevenredig hard. We noemen een aantal groepen.

• Bewoners worden achtergesteld bij bezoekers die met de trein of auto naar Utrecht zijn gekomen om gezellig te shoppen; de bewoners kunnen vanuit hun huis niet op de fiets stappen onderweg naar school, werk of station maar zullen einden moeten lopen of omfietsen.
• Inwoners die wat slechter ter been zijn maar wel kunnen fietsen wordt de toegang tot het winkelgebied feitelijk ontzegd. Zij kunnen de gewenste winkels niet bereiken, omdat ze aan de rand van het voetgangersgebied moeten afstappen.
• Essentiële verplaatsingen zoals van ouders met schoolkinderen op de fiets zijn in het voetgangersgebied verboden. Zij zullen ’s middags voor de school–woon route een andere route moeten kiezen. Dat is wat ons betreft zeer ongewenst, omdat de fietsroute via het voetgangersgebied voor hen veel veiliger is dan routes via de veel drukkere Singelroutes. De gemeente moet ook niet aanmoedigen dat ze voor de school-woon route maar de auto nemen, om boetes en drukke fietsroutes te mijden; dat leidt tot een onnodige toename van onveilige situaties rondom de betreffende school.
• Personeel en klanten van de vele winkels en kantoren kunnen gedurende het tijdvenster hun bedrijfsruimten niet met de fiets bereiken of verlaten. Zij moeten lopen of omfietsen, wat onnodig zorgt voor reistijdverliezen en economische schade.

Het fietsverbod geldt van 10:00 tot 18:00 uur. Dit tijdvenster is onvoldoende afgestemd op de drukte op specifieke momenten en plaatsen in het gebied. Op een regenachtige dinsdagochtend is het de hele ochtend niet druk (en dat geldt ook voor regenachtige zaterdagen); dan is er in het hele gebied meer dan voldoende ruimte om te fietsen. De gemeente roept inwoners vanwege Corona nu zelfs op om inkopen te doen op doordeweekse ochtenden, omdat het dan zo ontzettend rustig is in de binnenstad¹. Het tijdvenster houdt ook geen rekening met de verschillende typen functies in het gebied. Als de horeca weer opengaat, begint de drukte bij de restaurants en cafés pas aan het eind van de middag en loopt door tot laat op de avond, terwijl er vanaf 18:00 uur wel gefietst mag worden. Serveersters op het Wed of bij de Winkel van Sinkel zullen met hun dienbladen moeten balanceren als ze tussen het fietsverkeer door oversteken tussen café en terras. De maatregel is door het generieke tijdvenster disproportioneel en ineffectief.

Verder is het niet uit te leggen dat grote vrachtwagens in de ochtend tussen 10:00 en 11:30 wél de binnenstad inmogen en fietsers niet. We benijden de verkeersregelaars niet, die in dat tijdvenster vrachtwagens mogen doorlaten en aan fietsers moeten uitleggen dat ze moeten afstappen. En zij mogen fietskoeriers tot 12:00 in het voetgangersgebied toelaten, omdat zij schone distributie verzorgen. Dit is toch niet te doen?!

Handhaving van het fietsverbod is duur. Het effect van Corona op de economie van de stad zal fors zijn, het is onnodig om daar de hoge kosten van de handhaving nog bij op te moeten tellen. Wij krijgen zoveel klachten over het voorgenomen fietsverbod, dat we de conclusie trekken dat van een breed draagvlak voor de maatregel geen sprake is. Dat betekent dat velen het verbod zullen negeren. Strenge handhaving versterkt het negatieve beeld van de stad dat fietsers zullen krijgen van het fietsverbod.

Bij de ‘ingangen’ van het voetgangersgebied is een hele set aan verkeersborden nodig om de verschillende doelgroepen te informeren over wat er wel en niet mag. De verschillende regels voor verschillende doelgroepen en de uitzonderingen voor verschillende typen vrachtverkeer zorgen voor een onbegrijpelijke bordenbrij. Fietsers zullen niet de tijd en moeite nemen om de borden te begrijpen en wij kunnen ze dat niet kwalijk nemen vanwege de complexiteit van de regeling. Omdat de borden onbegrijpelijk zijn, zullen fietsers het verbod ook onbedoeld massaal negeren.

Op dit moment is op landelijke schaal een gedeeltelijke lock down van kracht om de aantallen besmettingen te verminderen. Wij mijden de drukte in de stad zoveel mogelijk, maar een enkele keer fietsen we er toch doorheen. Op een recente zaterdagmiddag² zijn we geschrokken van de grote drukte, het gebrek aan afstand en het beperkte gebruik van mondkapjes door het winkelende publiek (en we zijn zo snel mogelijk de stad uit gevlucht). Naar ons idee trekt een heel groot deel van de bezoekers van de stad zich vrijwel niets aan van de beperkingen. Het fietsverbod zal niet helpen om het gedrag van de bezoekers te verbeteren. Het fietsverbod helpt ook niet om de drukte te verminderen en schiet dus zijn doel compleet voorbij. Er zijn andere maatregelen nodig om te zorgen voor minder bezoekers in de piekperiode en een bewuster gedrag door de bezoekers (1,5 m afstand, mondkapjes). Met het fietsverbod treft de gemeente de verkeerde partij!

Ten slotte: er is onvoldoende gelegenheid om je fiets veilig te stallen aan de rand van het gebied. Er zijn gedurende de week onvoldoende bewaakte stallingen op de plekken waar men het gebied infietst. In het weekend is de capaciteit veel te klein. Als u ons bezwaar al naast zich neerlegt, wilt u dan ten minste zorgen voor voldoende stallingsplekken aan de randen van het gebied, en ook ín het gebied voor mensen die hun fiets graag in de buurt van hun bestemming parkeren om boodschappen in de fietstassen te kunnen steken?

Wij hebben het eerder bij u bepleit en we blijven erbij dat het inrichten van het centrumwinkelgebied met wandelstraten waar de fiets te gast is wel kan rekenen op breed draagvlak, ingericht kan worden met eenvoudige bebording en desgewenst eenvoudig gehandhaafd kan worden. Daarmee is het nadeel voor de eerdergenoemde doelgroepen veel kleiner. Evident is dat de wandelstraat alleen niet toereikend zal zijn om de piekdrukte van de bezoekers te verminderen. Om dat te bereiken zijn heel andere maatregelen nodig. Wellicht kan een stevige beperking van het aantal beschikbare parkeerplaatsen in de omgeving van het gebied daaraan bijdragen.

We zijn graag bereid ons bezwaar mondeling toe te lichten. In afwachting van uw reactie, verblijven we,

Met vriendelijke groet,

Fietsersbond